بورس در 20 دقیقه

مقدمه

همه افراد جامعه ما بورس را نمی شناسند و با نحوه سرمایه گذاری در آن و فواید و سودمندی های ناشی از آن آشنا نیستند.این در حالی است که آشنایی با بورس و فعالیت در آن می تواند در زندگی اقتصادی مردم بسیار موثر باشد.تا همین سالهای اخیر، بیشتر مردم پس اندازهای خود را فقط در بانک ها نگهداری می کردند و با راه های دیگر استفاده از اندوخته های خود آشنا نبودند.اما امروزه بسیار شنیده می شود که راه دیگری هم برای استفاده از پس اندازها وجود دارد و آن این است که یک فرد عادی می تواند در مالکیت واحدهای تولیدی و تجاری بزرگ مشارکت نماید و از نتایج مشارکت و سرمایه گذاری خود به سادگی بهره مند شود.اما به راستی چگونه ممکن است یک فرد عادی با سرمایه ای اندک در سرمایه گذاری های بزرگی شریک شود در حالی که نه شرکای خود را می شناسد و نه امکان کسب اطلاع از نحوه ی فعالیت، میزان هزینه ها، درآمدها و ...دارد؛گذشته از این،اصلا چنین کسی چگونه می تواند از حساب و دخل و خرج این مرکز تولیدی که در آن مشارکت کرده است آگاهی پیدا کند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که، بورس امکان هر آنچه را که برای سرمایه گذاری و مشارکت در این مرکز لازم است فراهم آورده و علاوه بر نظارت دقیق بر فعالیت های این مرکز، مطابق قانون، مدافع حقوق سرمایه گذاران است.
در این مقاله سعی شده است خواننده با سازکارهای قانونی بورس آشنا شود و با توضیحات ساده در مورد فعالیت های مختلف آن، از جمله نحوه ی خرید و فروش، راه های مختلف سرمایه گذاری، فواید سرمایه گذاری و ... آگاهی پیدا کند و اطلاعات اساسی و اولیه مورد نیاز خود را کسب نماید.

تاریخچه

اندیشه ایجاد بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت تجاری خود ضرر کردند،بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند و یا آن را به حداقل برسانند. نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند.این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دهد؛ به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود. رفته رفته این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت های سهامی تبدیل گردید. اولین تجربه مربوط به تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه بود که در سال 1353 میلادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ببرد و این کاری بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود.برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تامین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کا با موفقیت صورت گرفت. بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایه ی زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تاسیس شدند و بورس نام گرفتند. اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بورس هستند. در ایران نیز در سال 1345 قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از 15 بهمن ماه سال 1346 آغاز به کار کرد. 


بورس چیست؟

برای شناخت بورس و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از بازار و تعریف آن شروع کنیم.در یک تعریف ساده، می توان گفت که، بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می گیرد؛و ساده تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است. این شرایط می تواند مکان خاصی باشد یا شبکه ای ارتباطی مثل اینترنت.
در بازارها به طور کلی دو نوع دارایی، دارایی های واقعی و دارایی های مالی مورد معامله قرار می گیرند.
دارایی های واقعی همان دارایی های فیزیکی هستند متل زمین، ساختمان و انواع کالا مانند ماشین، لوازم خانگی و ... اما دارایی های مالی، دارایی های کاغذی و بهتر یگوییم اسنادی هستند، مثل سهام و اوراق مشارکت. بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله قرار می گیرد. از این رو، انواع بورس ها را می توان به سه دسته کلی بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار طبقه بندی کرد.

1- بورس کالا: بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد.در بورس کالا معمولا مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نام گذاری می کنند. مثلا بورس نفت و بورس گندم.

2- بورس ارز: در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد.این بورس در کشور ما فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشم گیری دارد.

3-بورس اوراق بهادار: در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و... مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می شود بورس اوراق بهادار می گویند ولی ما در این نوشته برای اختصار آن را بورس یا بورس اوراق بهادار می گوییم.

بورس اوراق بهادار چه می کند؟

کار اصلی بورس اوراق بهادار این است که زمینه ای فراهم می آورد تا دو گروه از مردم، به طور قانونی، در یک فعالیت اقتصادی شریک و علاوه بر تامین نیازهای یکدیگر، از منفعت و سود این فعالیت بهره مند شوند. این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند.
اصولا در یک تقسیم بندی ساده، افراد جامعه را می توان به دو گروه تقسیم کرد؛ یک گروه کسانی که پول، سرمایه و پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار کنند و گروه دوم کسانی که توانایی انجام فعالیت های اقتصادی دارند اما سرمایه و پول کافی ندارند. این دو گروه علاوه بر اینکه یکدیگر را نمی شناسند و تعداد آنها نیز کم نیست دارای ویژگی های مختلفی هستند. به عنوان مثال، همه سرمایه گذاران به یک اندازه پس انداز ندارند.برخی دارای مبالغ اندک و برخی صاحب مبالغ کلان می باشند. سلیقه این افراد هم برای سرمایه گذاری متفاوت است.مثلا عده ای تمایل به سود کم در کوتاه مدت دارند و عده ای به دنبال سود بیشتر ولی در دراز مدت اند و ده ها ویژگی دیگر.
سرمایه پذیران نیز از ویژگی های مختلف برخوردارند، برای مثال، هر گروه در زمینه ی خاصی فعالیت می کنند. با توجه به نوع فعالیتشان سود های متفاوتی پرداخت می کنند. در اداره ی مراکز تولیدی خود سلیقه ای متفاوت دارند و ...حال با این همه ویزگی های متفاوت چگونه می توان بین این دو گروه رابطه برقرار کرد تا همه آنها ضمن قبول شرایط یکدیگر حاضر به شراکت شوند؟ یکی از کارهای اساسی بورس همین است که با ایجاد یک فضای مناسب و قانونمند زمینه ای فراهم آورد تا از طریق آن برآوردن تمامی خواسته های قانونی طرفین با حفظ حقوق آنها میسر شود.بورس یک مشکل بسیار بزرگ دیگر را نیز حل کرده است. به طوری که می توان ادعا کرد حل این مشکل باعث گسترش سرمایه گذاری و در نتیجه توسعه یافتگی و پیشرفت سریع تر کشورهای جهان شده است.آن مشکل این است که اگر افراد مختلفی که با سرمایه های متفاوت وارد بورس شده و در فعالیت های اقتصادی بزرگ شریک می شوند، بخواهند در هر زمان که تصمیم بگیرند سهم و سرمایه خود را به قیمت مناسب بفروشند، باید چه کار کنند؟ به عنوان مثال اگر فردی 100 سهم از 125 میلیون سهم یک کارخانه سیمان را دارا باشد و تصمیم بگیرد آن را همین امروز بفروشد چگونه می تواند قیمت سهام خود را مشخص کند؟ چطور می تواند قیمت کارخانه را محاسبه نماید تا بر اساس آن قیمت سهم خود را مشخص کند؟ چقدر زمان، چه تعداد افراد و چقدر هزینه برای این کار لازم است؟و...بورس این مشکل را حل کرده و سازکاری را طراحی کرده است که هر فرد با میزان سهم، در هر روز تصمیم به فروش سهامش بگیرد بتواند از قیمت سهام خود آگاه شود و یا حتی اگر تصمیم به فروش نداشته باشد قیمت روز سهام خود را بداند.

قیمت سهام در بورس چگونه مشخص می شود؟

نظام قیمت گذاری در بورس به گونه ای طراحی شده است که هیچ کس نمی تواند در قیمت گذاری دخالت کند؛ به این ترتیب که در بورس افراد نمی توانند شخصا اقدام به خرید و یا فروش سهام بنمایند و این کار باید از طریق کارگزاری های بورس و کارگزاران آن انجام شود. کارگزاران افرادی هستند که تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می کنند.
ورود به بورس بدین طریق است که، چه فروشندگان و چه خریداران سهام در اولین قدم تقاضای خود را به کارگزاران بورس تحویل می دهند. کارگزاران هر روز به جز روزهای پنجشنبه و ایام تعطیل از ساعت 9 صبح الی 12 ظهر در تالار بورس حاضر شده و تمامی تقاضاهای خرید و فروش را وارد سیستم می کنند. پس از وارد شدن لیست تقاضاها در سیستم معاملات، تقاضاها در دو صف،صف خرید و صف فروش، بر اساس قیمت و زمان ورود، اولویت بندی می شود. این سیستم به گونه ای طراحی شده است که قیمت هایی را که برای فروش ارزان تر است و تقاضاهای خریدی را که قیمت بالاتری دارند در ردیف اول قرار می دهد. بدین ترتیب هر کس که به ارزان ترین قیمت بفروشد در اول صف فروش و هر کس که به گران ترین قیمت بخرد در اول صف خرید قرار میگیرد و بنابراین قبل از دیگران معامله خواهد کرد. البته در صورتی که دو تقاضا با یک قیمت وارد سیستم شود، سیستم اولویت را به تقاضایی می دهد که زودتر وارد سیستم معاملات شده باشد. این عملکرد سیستم بیانگر آن است که روند معاملات و قیمت سهام براساس عرضه و تقاضا مشخص می شود و امکان دخالت افراد در آن وجود ندارند. 

چرا در بورس سرمایه گذاری کنیم؟

سرمایه گذاران در هر کجا که سرمایه گذاری می کنند علاوه بر این که به دنبال کسب سود هستند، در انتخاب نوع سرمایه گذاری نیز به دنبال جایی می گردند که سود بیشتری بدهد، مورد اطمینان و قانونی باشد، هر زمان که بخواهند بتوانند از وضعیت سرمایه گذاری خود مطلع شوند،هر وقت که بخواهند بتوانند سرمایه ی خود را نقد کنند و...برخی نیز علاوه بر این، معیارهای متعالی تری دارند. به عنوان مثال، به دنبال سرمایه گذاری در کاری هستند که علاوه بر خودشان، جامعه نیز از آن بهره مند شود. مثلا ایجاد اشتغال بکند و...بورس از جمله مراکزی است که جمیع این ویژگی ها را داراست.پس سرمایه گذاری در بورس نه تنها برای سرمایه گذاران و سرمایه پذیران سودمند است بلکه برای کل جامعه نیز فواید قابل توجهی دارد.

فواید بورس برای سرمایه گذاران

1- درآمد
مهمترین هدف هر فرد از سرمایه گذاری کسب درآمد است.سرمایه گذاری در بورس می تواند از دو راه این خواسته را محقق سازد.نخست از طریق پرداخت سود ناشی از فعالیت کارخانه ها و شرکت ها؛بدین ترتیب که، کارخانه ها یا شرکت هایی که سهامشان در بورس عرضه شده است بخشی از سودی را که از فروش کالاها و خدماتشان حاصل می شود بین سهامداران تقسیم می کنند.بدین ترتیب کسانی که با خرید سهام شرکت ها و یا کارخانه های بورسی در این مراکز شریک شده اند از این طریق کسب درآمد می کنند.راه دوم کسب درآمد سهامداران بورس،ناشی از فعالیت های مفید و موثر مدیران شرکت های مربوطه است که باعث افزایش قیمت سهام شرکت ها می شود که این به معنی افزوده شدن بر دارایی سهامداران است.

2- قابلیت نقد شوندگی
کسانی که  در بورس سرمایه گذاری می کنند اگر به پولشان نیاز پیدا کنند بسیار سریع تر از بسیاری از سرمایه گذاری های دیگر می توانند سهام خود را به پول نقد تبدیل کنند.برای این کار کافی است به اولین کارگزار بورس مراجعه نمایند و فرم تقاضای فروش سهامشان را تحویل دهند.سهولت فروش سهام طوری است که حتی در سخت ترین شرایط هم،در صورتی که فرد سهام خود را اندکی کم تر از قیمت روز بازار ارائه نماید، در کمترین زمان سرمایه اش نقد خواهد شد.این در حالی است که بسیاری از سرمایه گذاری های دیگر فاقد این ویژگی می باشند. به عنوان مثال، فرض کنید فردی در خرید ماشین،زمین یا منزل مسکونی سرمایه گذاری کرده و حالا نیازمند پول شده است. روشن است که تبدیل هر یک از موارد ذکر شده به پول نقد به مراتب مشکل تر از فروش سهام های بورسی خواهد بود.

3- مشارکت در تصمیم گیری ها
تصمیم گیری برای اداره شرکت های پذیرفته شده در بورس با نظر صاحبان سرمایه انجام می پذیرد. افرادی که سهام شرکت های بورسی را خریداری می کنند مطابق قانون می توانند در مجامع شرکت مربوطه حضور پیدا کنند و با شنیدن گزارش فعالیت ها از گردش کار شرکت آگاه شوند و همچنین با حق رای خود نسبت به انتخاب هیئت مدیره، طرح های مورد نظر و میزان سود تقسیمی به سهامداران شرکت اظهار نظر نمایند. این مزیت شرکت های بورسی سبب شده است که سهامداران بتوانند هم از فعالیت های شرکت آگاه شوند و هم در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند.

4- اطمینان از مکان سرمایه گذاری
بورس مکانی بسیار امن برای سرمایه گذاری است. برای اثبات این مدعا کافی است به قانون حاکم بر بورس توجه کنیم. بورس بر اساس قانون بازار اوراق بهادار تاسیس شده است و مطابق آن فعالیت می کند. در قانون علاوه بر این که کلیه ی فعالیت های بورس مشخص شده است و هر نوع فعالیتی با اخذ مجوز قانونی صورت می گیرد یک نهاد ناظر به نام سازمان بورس نیز در نظر گرفته شده تا بر تمامی فعالیت هایی که انجام می شود نظارت کند. نکته دیگر اینکه شرکت های بورسی بر اساس قانون موظف اند اطلاعات مجاز مربوط به خود را به طور طبیعی در اختیار خریداران و فروشندگان قرار دهند.این کار باعث شفاف شدن بازار می شود و بدین ترتیب هر کس که اطلاعات لازم را برای خرید و فروش در اختیار داشته باشد می تواند با اطمینان اقدام به معامله کند.نتیجه اینکه، قانون حاکم بر بورس و سازو کارهای پیش بینی شده مکانی مطمئن برای سرمایه گذاری فراهم آورده است.

چگونه می توان در بورس سرمایه گذاری کرد؟

انجام هر فعالیتی تابع آداب و مقرراتی است. سرمایه گذاری در بورس نیز تابع مقررات و آداب خاص خود است. اولین کاری که برای سرمایه گذاری در بورس باید انجام داد گرفتن کد معاملاتی است. این کد به منظور راحت تر شدن و سرعت یافتن بیشتر کار به افراد داده می شود؛ همان طور که بانک به مشتری خود شماره حسابی می دهد که مشتری با آن شماره شناخته می شود. بنابراین، سیستم معاملاتی بورس افراد را به وسیله ی کد معاملاتی آنها شناسایی می کند. برای گرفتن کد معاملاتی، فرد می تواند با مراجعه به یکی از کارگزاری ها و ارایه ی فتوکپی شناسنامه یا کارت ملی خود کد مربوطه به خود را دریافت کند. کد معاملاتی شامل سه حرف اول نام خانوادگی به همراه یک عدد ثابت می باشد. به عنوان مثال، کد معاملاتی کسی که نام خانوادگی او فخرآبادی است می تواند فخر 00101 باشد. 

خرید سهام

خریدار سهام برای خرید باید به یکی از کارگزاری های بورس مراجعه و از کارگزار تقاضای فرم درخواست خرید کند. کارگزار فرمی را در اختیار او قرار می دهد و او علاوه بر تکمیل فرم باید مبلغی را که می خواهد سرمایه گذاری کند به حساب کارگزار واریز و فیش آن را به همراه فرم تکمیل شده تحویل کارگزار نماید و رسید یگیرد. طی زمان معینی، پس از آماده شدن اوراق سهام، مشتری با تحویل رسید قبلی به کارگزار اوراق سهام خود را دریافت می دارد. علاوه بر خرید حضوری، اشخاص می توانند از طریق اینترنت نیز اقدام به خرید کنند و ÷س از انجام هر عملیات پرینت آن را به عنوان رسید دریافت نمایند. در فرم درخواست خرید، مواردی از قبیا مشخصات خریدار، تعداد سهام مورد تقاضا، مبلغ سرمایه گذاری و... گنجانده شده است. از جمله مواردی که خریدار در فرم درخواست خرید باید مشخص کند قیمت و نوع سهم مورد نظر خود می باشد. برای این کار، خریدار چند راه در پیش رو دارد: راه اول اینکه خریدار، چون اطلاع چندانی از سهام و اوراق موجود در بورس ندارد، مبلغی را که می خواهد در بورس سرمایه گذاری کند در اختیار کارگزار می گذارد و از او می خواهد که به انتخاب خودش بهترین سهام را برای او خریداری کند، ضمن آنکه می تواند اولویت های مورد نظر خود را به کارگزار اطلاع دهد. راه دوم این است که خریدار، اگر خرید سهام خاصی را در نظر دارد، آن را به کارگزار می گوید، مثلا می گوید اگر سهام فلان کارخانه عرضه شد برای من خریداری کنید. در این حالت، چون قیمت سهم توسط خریدار اعلام نشده است کارگزار اختیار دارد که به هر قیمتی که سهم مورد نظر مشتری عرضه شد آن را خریداری نماید. لازم به ذکر است که کارگزاران غالبا مسئویت پذیری و تعهد اخلاقی لازم را دارند و سعی می کنند به بهترین قیمت ممکن سهام مورد نظر مشتری را برای او خریداری نمایند. در هر صورت کارگزار اطلاعات مشورتی خود را در اختیار خریدار قرار می دهد و در تصمیم گیری و انتخاب به او کمک می کند.
و بالاخره راه سوم خرید سهام این است که خریدار از کارگزار تقاضای خرید سهم معین می کند و کارگزار نیز مطابق درخواست مشتری اقدام به خرید می نماید. 

فروش سهام

برای فروش سهام نیز، همچون خرید، فروشنده باید به کارگزار مراجعه و فرم در خواست فروش را تکمیل کند. برای این کار فروشنده دو راه در پیش رو دارد: راه اول اینکه به کارگزار اختیار می دهد تا سهامش را به قیمت بازار بفروشد؛ در این حالت کارگزار موظف است تا سهام مشتری را به بالاترین قیمت پیشنهادی روز بفروشد.
راه دوم این که فروشنده در فرم فروش قید می کند که چنانچه قیمت سهام او در بورس تا حد معینی افزایش یافت اقدام به فروش کند. به عنوان مثال به کارگزار می گوید که هر سهم او را زیر قیمت 200 تومان نفروشد. در این صورت کارگزار منتظر می ماند تا قیمت سهم به حد مورد نظر برسد و سپس اقدام به فروش می کند. بدیهی است که در این صورت نیز کارگزار مشاوره لازم را به فروشنده می دهد. به عنوان مثال اگر قیمت پیشنهادی فروشنده پایین تر از قیمت روز بازار باشد ولی خودش نداند، کارگزار او را راهنمایی می کند و به وی یادآور می شود که می توان سهم را به قیمت بالاتر نیز فروخت، بر عکس هم، اگر قیمت پیشنهادی مشتری بالا باشد به او یادآور می شود که در این قیمت امکان فروش سهم وجود ندارد.

معاوضه سهام

علاوه بر خرید و فروش سهام راه دیگری برای معامله ی سهام وجود دارد و آن معاوضه سهام است. معاوضه سهام به این صورت است که صاحب سهام، نحوه فروش سهام خود و نیز نحوه ی خرید سهام مورد نظر را به اطلاع کارگزار می رساند، و کارگزار نیز مطابق این درخواست اقدام به معاوضه می کند. شایان ذکر است که کارگزاران بورس، در قبال خدمتی که برای مشتریان انجام می دهند، درصدی از مبلغ هر معامله را به عنوان اجرت یا حق کارگزاری خود برداشت می کنند. سقف این مبلغ مطابق قانون مشخص شده است، اما کارگزاران مجازند حق کارگزاری خود را کمتر از سقف تعیین شده از مشتریان دریافت کنند.

توصیه هایی برای سرمایه گذاری در بورس

زندگی بشر و فعالیت های او همواره با پیامدهای مختلفی همرا است و اتفاقات جزء لاینفک زندگی است. به همین دلیل، هر کس،بر اثر دانش و تجربه خود،راه های مقابله با اتفاقات و کم کردن زیان های ناشی از آن را پیدا کرده و در زندگی به کار می گیرد. در مورد بورس که مورد نظر ماست، خبرگان بازار سرمایه توصیه هایی به مشتریان دارند و معتقدند اگر افراد این توصیه ها را به کار گیرند فعالیت هایشان با موفقیت بیشتر و پیامدهای منفی کمتری همراه خواهد بود. در ادامه برخی از این توصیه ها را شرح می دهیم:


1- سرمایه مازاد خود را به کار گیرید
معمولا افراد،با توجه به اتفاقات مختلفی که در زندگیشان پیش می آید، بخشی از درآمد خود را به عنوان هزینه های ضروری کنار می گذارند تا در روز مبادا از آن استفاده کنند. از آنجا که بازار سهام یکی از بازارهای پر نوسان می باشد، خبرگان بازار توصیه می کنند که بهتر است افراد از بکارگیری سرمایه های اصلی و ضروری خود در این بازار پرهیز کنند. آنها معتقدند کسانی که می خواهند در این بازار سرمایه گذاری کنند بایستی نه تنها اولویت را به رفع نیازهای اولیه ی زندگی خود بدهند، بلکه حتی از به کارگیری آن بخش از درآمد خود که برای هزینه های اتفاقی در نظر گرفته اند در بازار بورس صرف نظر کنند. خبرگان بازار سرمایه می گویند بهتر است افراد پس اندازهای اضافی خود را وارد بازار سهام کنند. 

2- به شایعات توجه نکنید
یکی از مشکلات مردم این است که در برخی مواقع از احساسات خود تبعیت می کنند و یا تحت تأثیر حرف های دیگران قرار می گیرند. هر چند این نکته در بسیاری از تصمیم گیری ها تأثیر چندانی ندارد اما در فعالیت های اقتصادی و بخصوص در بازار سهام می تواند موجب ضرر برای افرادی باشد که به احساسات خود میدان می دهند. واقعیت امر این است که سرمایه گذاری در بازار سهام باید بر اساس تحقیق و اطلاعات صحیح انجام شود. زیرا در این بازار عوامل متعددی همچون وضعیت اقتصاد کشور، عملکرد شرکت، اتفاقات جهانی و... در تغییر قیمت ها مؤثرند؛در نتیجه هرگز نباید تنها بر اساس توصیه ی دوستان و یا تبلیغات و یا حتی عملکرد خویشاوندان برای سرمایه گذاری در این بازار تصمیم گیری کرد.

3- کوتاه مدت سرمایه گذاری نکنید
سرمایه گذاران نباید نگران نوسانات و افت و خیز های روزانه ی بازار باشند که در مورد بازار سهام امری عادی است. بلکه پیوسته باید روند بلند مدت را مورد توجه قرار دهند؛ چرا که شرکت های بورسی معمولا شرکت های بزرکی هستند و طبیعتا کارها و پروژهایی که در دست انجام دارند کلان و بسیار بزرگ خواهد بود. پرواضح است که سود پروژه های بزرگ در کوتاه مدت به دست نمی آید و در بلند مدت حاصل می شود. در نتیجه سرمایه گذاران می بایست برای دریافت واقعی سود سرمایه های خود در بازار سهام، به سرمایه گذاری با دید بلند مدت نگاه کنند.

4-سبد سهام تشکیل دهید
بازار سهام دارای ویژگی هایی است که از آن جمله می توان به بالا و پایین رفتن قیمت ها و ریسک یا خطر افت شدید قیمت ها اشاره کرد. از آنجا که به طور معمول و در طی زمان قیمت برخی سهام افزایش و قیمت برخی کاهش می یابد، برای در امان ماندن از خطر کاهش قیمت سهام خریداری شده، خبرگان بازار توصیه می کنند که خریداران بهتر است سبدی از سهام خریداری کنند و از خریدن یک نوع سهم پرهیز نمایند؛ چراکه وقتی سهامدار سرمایه خود را به سهام متعدد و متنوعی اختصاص می دهد پایین آمدن احتمالی قیمت برخی از این سهام از طریق بالا رفتن قیمت برخی دیگر از سهام موجود در سبد جبران می شود و در این صورت سرمایه گذار می تواند به راحتی خطر احتمالی کاهش قیمت ها را رفع کند.

5- نسبت به سرمایه گذاری خود بی توجه نباشید
سرمایه گذار پس از تشکیل سبد سهام نباید نسبت به وضعیت آن بی تفاوت باشد، بلکه باید به طور مرتب آن را مورد بررسی قرار دهد و وضعیت آن را نسبت به وضعیت بازار بسنجد تا بداند که آیا سبد سهام او هماهنگ با بازار است و یا نیاز به بازنگری و تغییر دارد یا نه. برای این کار او می تواند با خبرگان، مشاوران و کارگزاران بورس نیز مشورت نماید و از راهنمای آنها بهره ببرد.

6- غیر مستقیم سرمایه گذاری کنید
کسانی که می خواهند در بورس سرمایه گذاری کنند دو راه در پیش دارند: راه اول اینکه خودشان مستقیما سهام مورد نظر خود را خریداری کنند که طبعا خودشان نیز پیگیر نوسانات بازار و وضعیت سهام خود خواهند بود، و یا شخصا به تشکیل سبد سهام اقدام کنند. البته خبرگان،انتخاب شیوه ی سرمایه گذاری مستقیم را برای همه مناسب نمی دانند. زیرا چنین کاری نیازمند تجربه و تخصص برای بررسی وضعیت بازار، شرکت،اقتصاد کشور و...است، علاوه بر این که سرمایه گذار می بایست بخش عمده ای از وقت خود را صرف این کار بنماید که مقرون به صرفه نیست.ازاین رو، راه دومی را توصیه می کنند و آن سرمایه گذاری غیر مستقیم است.در این روش سرمایه گذار اقدام به خرید واحدهای صندوق های سرمایه گذاری می کند، که از این طریق علاوه بر انتخاب یک سبد سهام مناسب از تخصص، تجربه، امکانات و سایر خدمات صندوق ها بهره مند می شود.

بهترین راه سرمایه گذاری در بورس را انتخاب کنید

مناسب ترین راه برای سرمایه گذاری، استفاده از صندوق های سرمایه گذاری است. صندوق های سرمایه گذاری نهادها و یا شرکت هایی هستند که سرمایه خود را عمدتا در سهام و برخی موارد دیگر مثل اوراق مشارکت به کار می گیرند. این صندوق ها مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت و تحت نظارت همین سازمان نیز فعالیت می کنند. صندوق ها همه عوامل کار شامل مدیر، ضامن امین، پرسنل متخصص و توانمند و سایر امکانات مورد نیاز را در اختیار دارند و علاوه بر آن بر اساس قانون، سرمایه ی قابل توجهی را برای شروع کار تهیه کرده اند. بنابراین از هر جهت، چه از لحاظ سرمایه و چه از لحاظ نیروهای با تجربه و توانمند قابل اعتمادند. اینکه توصیه می شود سرمایه گذاری از طریق صندوق های سرمایه گذاری انجام شود به دلیل آن است که سرمایه گذار با خرید واحد های سرمایه گذاری صندوق، در حقیقت یک سبد سهام را تشکیل می دهد که این سبد به طور مرتب تحت نظارت مدیر و کارشناسان صندوق است و در شرایطی که لازم است سهام صندوق فروخته و یا تبدیل شود، آنها با آگاهی و تخصصی که دارند مدام به دنبال سهام خوب و پربازده هستند و به طور مرتب سرمایه ی خود را به سهام برتر تبدیل می کنند.در نتیجه به طور معمول انتظار می رود صندوق ها در سهام بهترین شرکت ها سرمایه گذاری کنند؛ پس هر کس واحدهای صندوق ها را خریداری کند در حقیقت در بهترین شرکت ها سرمایه گذاری کرده و از بهترین و پربازده ترین سهم ها بهره مند شده است. این افراد بدون آنکه دغدغه ی افت و خیزهای بازار را داشته باشند با پرداخت کارمزد بسیار کم از توانمندی و سود صندوق های سرمایه گذاری بهره مند می شوند.